به گزارش دیده بان صمت و به نقل از روابط عمومی موسسه رازی؛ مصطفی سید مصطفوی در میزگرد اقتصاد صنعت طیور که در دهمین همایش انجمن مرغ مادر گوشتی که در مرکز همایش های کتابخانه ملی برگزار شد، با اشاره به وضعیت اجرای برنامه‌های توسعه افزود: برنامه ششم توسعه نیز، مشابه برنامه‌های پیشین، تنها حدود ۱۰ درصد تحقق یافته است. این ضعف نه به دلیل نادرستی برنامه‌ها، بلکه به‌واسطه عوامل متعددی از جمله تغییرات پی‌در‌پی مدیریتی و همچنین سلطه فزاینده دولت بر بخش خصوصی رخ داده است.
رئیس هیئت مدیره کانون دانش، صنعت و بازار صنعت مرغداری تاکید کرد: از سال ۱۳۸۴ به بعد، بخش خصوصی زیر سایه دولت قرار گرفت و مفهوم توسعه‌یافتگی این بخش از بین رفت. در حالی‌که توسعه واقعی زمانی اتفاق می‌افتد که بخش خصوصی در مرکز برنامه‌ها قرار گیرد.
مصطفوی با ارائه مثالی از عملکرد موفق صنعت مرغداری گفت: در برنامه سوم توسعه، برای تأمین ۱۱ گرم پروتئین خالص برای هر فرد هدف‌گذاری شده بود که این عدد به‌طور کامل و حتی بیشتر توسط صنعت محقق شد. همچنین در برنامه‌های بعدی، تولید تخم‌مرغ نیز فراتر از پیش‌بینی‌ها بوده است.
وی با اشاره به ابهام در برنامه هفتم توسعه عنوان کرد: در برنامه پیشرفت که جایگزین توسعه شده، هیچ عدد و رقمی برای تولید نیامده است. این بی‌برنامگی، تکلیف تولیدکنندگان را نامشخص کرده و باید وزارت جهاد کشاورزی در این خصوص پاسخگو باشد.
سیدمصطفوی در ادامه، با انتقاد از عدم وجود حمایت‌های موثر دولت، پیشنهادهایی ارائه کرد: دولت باید برای مصرف تخم‌مرغ، یارانه‌ای ویژه در نظر بگیرد، چرا که با کاهش قدرت خرید مردم، مصرف این محصول اساسی نیز کاهش یافته است. همچنین خرید تضمینی تخم‌مرغ باید اجرایی شود تا از ضرر مضاعف تولیدکننده جلوگیری شود.
وی با اشاره به نابسامانی‌های صادراتی گفت: بازارهای صادراتی ایران در منطقه به دلیل نداشتن استراتژی پایدار و نبود حمایت‌های لازم از بین رفته‌اند. عراق و افغانستان نیز که مشتریان اصلی ما بودند، از چرخه صادراتی خارج شده‌اند. در حالی‌که کشورهای رقیب با یارانه‌های صادراتی و بازارسازی موفق شده‌اند جای ما را بگیرند.
وی تاکید کرد: نباید اجازه داد صنعت موفقی مانند مرغداری قربانی ضعف سیاست‌گذاری‌ها و بی‌توجهی به قدرت بازار شود. دولت باید نقش حمایتی و تنظیم‌گری خود را در این صنعت به‌طور واقعی ایفا کند.
انتقاد از تأخیرهای ارزی، انفعال دولت و لزوم بازگشت به ال‌سی داخلی
رییس هیئت‌مدیره کانون دانش، صنعت و بازار صنعت مرغداری، با انتقاد از ناکارآمدی سازوکارهای ارزی و عدم حمایت مؤثر از بخش تولید، خواستار اجرای نظام کارآمد ال‌سی داخلی برای تسهیل تجارت و کاهش خسارات سنگین به تولیدکنندگان شد.
وی با اشاره به وضعیت نابسامان واردات نهاده‌ها گفت: کشتی‌ها بعضاً یک سال روی آب مانده‌اند، مواد داخل آن‌ها فاسد شده و دموراژهای سنگینی به کشور تحمیل شده، تنها به این دلیل که سازوکار پرداخت و تخلیه بار مشخص و فوری نیست.
سیدمصطفوی با یادآوری تجربه موفق دوره سوم و چهارم برنامه توسعه افزود: ما در آن زمان با یک درصد یوزانس داخلی ال‌سی باز می‌کردیم. به‌محض دریافت بارنامه و تایید خریدار، بانک طرف ایرانی پرداخت را انجام می‌داد. این روند باید احیا شود. نمی‌شود ۹ ماه طول بکشد تا تخصیص، تأمین و پرداخت انجام شود و نهایتاً تولیدکننده بدون ضمانت بماند.
وی همچنین به افزایش مستمر نرخ ارز طی چهار دهه گذشته اشاره کرد و گفت: در این مدت، هیچ دولتی تلاشی برای افزایش ارزش پول ملی نکرده است. افزایش نرخ ارز مستقیماً منجر به کاهش نقدینگی تولیدکنندگان شده و اگر این افزایش بخشی از یک برنامه است، بانک‌ها باید موظف شوند به‌صورت اتوماتیک کسری نقدینگی را جبران کنند، نه اینکه دوباره رانت و انتخاب‌های خاص شکل بگیرد.
رییس هیئت‌مدیره کانون صنعت مرغداری با انتقاد از کاهش مشارکت واقعی بخش خصوصی در تصمیم‌سازی‌ها افزود: ما در چهار برنامه اول توسعه، جلسات منظم و مؤثری با مدیران دولتی داشتیم، اما حالا بعضی مدیران کل با منت در جلسات حاضر می‌شوند و فقط نظرات از پیش تعیین‌شده خود را در قالب صورت‌جلسه ارائه می‌دهند.
او با انتقاد از تضعیف تشکل‌ها و استفاده ابزاری از مدیران سابق در رأس آن‌ها تأکید کرد: دولت باید تشکل‌های واقعی را به رسمیت بشناسد و امور قابل واگذاری را به زنجیره‌ها و شرکت‌های بزرگ و تخصصی بسپارد.
سیدمصطفوی از نبود زیرساخت‌های دیجیتال برای تبادل و فروش شفاف محصولات انتقاد کرد و گفت: با وجود این همه پیشرفت فناوری، هنوز استارت‌آپی نداریم که تولیدکننده بتواند محصولش را با مشخصات دقیق ثبت کند و خریدار آزادانه از سراسر کشور انتخاب کند. این کار شدنی است، ما قبلاً در تولید جوجه این تجربه را با نرم‌افزاری دقیق و به‌روز اجرا کردیم و گزارش‌های آن همیشه در دست وزرا بود.
ضرورت برنامه‌ریزی دقیق و مبتنی بر آمار در تأمین نهاده‌ها و تولید مرغ کشور
مصطفی سیدمصطفوی با اشاره به وضعیت تولید و مصرف جوجه در کشور، گفت: وزن میانگین جوجه‌ها در دو سه ماه اخیر مشخص است و با توجه به ظرفیت تولید کشور، نیازی به ۱۷۰ میلیون قطعه جوجه‌ریزی نیست. حداکثر ظرفیت ما بیش از ۱۴۰ میلیون قطعه نیست و این در حالی است که ضریب تبدیل نیز کاهش یافته و به حدود ۱.۸ یا حتی پایین‌تر رسیده است.
وی با انتقاد از عدم توازن در واردات نهاده‌ها افزود: برای تولید مرغ گوشتی، مرغ مادر، مرغ اجداد و دیگر بخش‌های زنجیره حدود ۸ میلیون تن دان موردنیاز است، اما با وجود این، دولت اعلام کرده ۹ میلیون تن ذرت وارد کرده‌ایم؛ در حالی که مصرف واقعی ما کمتر از این مقدار است و بخش زیادی از این ذرت به سایر صنایع اختصاص یافته است.
سیدمصطفوی به نرخ‌های اعلامی برای واردات اشاره کرد و گفت: قیمت سی‌اف‌آر ذرت در بنادر ایران حدود ۲۵۰ دلار است اما بخش بازرگانی اعلام کرده واردات ذرت با نرخ بالای ۳۰۰ یورو پذیرفته نمی‌شود و برای کنجاله سویا نیز سقف ۶۰۰ یورو گذاشته شده است؛ این در حالی است که این محدودیت‌ها باعث ایجاد فشار مضاعف بر زنجیره تولید شده‌اند.
وی در ادامه محاسبات دقیق‌تری ارائه داد و گفت: برای تولید سالانه حدود یک میلیارد و ۶۵۰ میلیون قطعه جوجه، به ۱۱ میلیون قطعه مرغ مادر نیاز داریم. این یعنی جوجه‌ریزی سالانه باید حدود ۱۲ میلیون قطعه برای مرغ مادر باشد. برای این سطح تولید، به ۲۴۸ هزار پای تولید و ۲۷۸ هزار اجداد نیاز داریم و هزینه واردات اجداد حدود ۱۰ میلیون دلار خواهد بود. هزینه کل واردات دارو و واکسن نیز نهایتاً به ۱۵۰ میلیون دلار می‌رسد.
رئیس هیئت‌مدیره کانون صنعت مرغداری مجموع ارز مورد نیاز برای تولید کل گوشت را حدود ۲ میلیارد و ۵۵۹ میلیون دلار دانست و تصریح کرد: اگر این عدد را به نسبت وزن نهایی گوشت تقسیم کنیم، به رقمی حدود ۸۸ سنت می‌رسیم. با احتساب هزینه‌های سربار، نظیر آب، برق، دستمزد و استهلاک، قیمت تمام‌شده حدود ۱.۴ دلار خواهد بود که این رقم، ایران را به یکی از ارزان‌ترین تولیدکنندگان مرغ در دنیا تبدیل می‌کند.
وی با انتقاد از ناهماهنگی در زمان‌بندی واردات کشتی‌های نهاده گفت: اگر ما می‌دانیم که به ۸ میلیون تن ذرت نیاز داریم، باید مشخص باشد در طول سال چه تعداد کشتی و در چه بازه‌هایی باید وارد بنادر شود. عدم هماهنگی در ورود کشتی‌ها باعث ایجاد خسارات سنگین می‌شود؛ به‌طوری‌که ورود سه کشتی در یک ماه و ده کشتی در ماه بعد، قابل جبران نیست.
سیدمصطفوی در بخش پایانی سخنان خود با تاکید بر لزوم بازطراحی مدل تولید، گفت: در دنیا سال‌هاست که تولیدکنندگان جوجه تنها بر اساس برنامه‌های پیش‌فروش اقدام به تولید می‌کنند. شما نمی‌توانید امروز به تولیدکننده اروپایی سفارش ۱۰۰ هزار جوجه بدهید و انتظار داشته باشید فوراً تحویل بگیرید؛ آن‌ها تولید را ۶ ماه قبل برنامه‌ریزی می‌کنند.
وی خواستار نقش‌آفرینی جدی‌تر تشکل‌ها و زنجیره‌ها در مدیریت تولید شد و افزود: تشکل‌ها باید بتوانند در مدیریت بازار و تولید دخیل باشند و در مجامع خود به شکل جدی حضور یابند. اعضای هیئت‌مدیره باید با برنامه مشخص وارد شوند تا بتوانند بخشی از مسئولیت‌ها را بر عهده بگیرند و امنیت غذایی کشور را تضمین کنند.
